Kto za fraczek oddał pas?

To właściwie nie jest recenzja. To krótki esej o tym, skąd wziął się Straszny dwór, jak go niegdyś przyjmowano na polskich scenach i dlaczego z takim trudem toruje sobie drogę na deski teatrów za granicą. Po warszawskiej premierze podniósł się rejwach, jakim prawem oddano „nasz skarb narodowy” w ręce cudzoziemca, angielskiego reżysera Davida Pountneya. Otóż między innymi dlatego, że Pountney znacznie skuteczniej wzbudza na świecie zainteresowanie polską muzyką operową niż my sami. A poza tym dokładnie z tych samych przyczyn, dla których Czesi dzielą się ze światem „swoim” Janaczkiem, Smetaną i Dworzakiem, Węgrzy – Bartókiem i Kodályem, a Rumuni – Enescu. Inscenizacje Pountneya bywają lepsze i gorsze, ale nigdy nie stają w poprzek muzyki. To już coś. I temat do szerszej dyskusji, jak nas widzą inni. Problem najnowszego „Strasznego dworu” leży zupełnie gdzie indziej. Do dziś nie mogę znaleźć odpowiedzi na pytanie, dlaczego na pierwszym przedstawieniu orkiestra zagrała tak przeraźliwie niemuzykalnie i niestylowo, chór zaśpiewał tak niechlujnie i bałaganiarsko, a większość solistów (poza chlubnymi wyjątkami wymienionymi w tekście) sprawiała wrażenie, jakby zmuszono ją do wykonywania utworu, który jej całkiem nie leży, i to na domiar złego w jakimś obcym, bardzo skomplikowanym fonetycznie języku. Nie mamy armat? Otóż mamy, i to kolejna zagadka tej jubileuszowej inscenizacji. Gdyby złożyć trzy czwarte premierowej obsady ze śpiewaków, którzy znaleźli się w „drugim zestawie”, i od razu postawić za pulpitem pewną wyśmienitą dyrygentkę, która pracowała – ze znakomitym skutkiem – z orkiestrami z górnej europejskiej półki, w serwisie The Opera Platform wylądowałby zapis całkiem innego przedstawienia. No pecha ma ten nasz biedny Moniuszko, nie da się ukryć. Artykuł dostępny od dziś na stronie „Tygodnika Powszechnego”. I małe postscriptum: doszły mnie słuchy, że Rafał Siwek, do którego dykcji miałam nieznaczne zastrzeżenia po premierze, pięknie wszedł w rolę Zbigniewa i teraz jest jednym z najjaśniejszych punktów tej obsady. Chętnie wierzę i cofam moje ostrożne „może”, zastępując je pełnym ufności „na pewno”.

Kto za fraczek oddał pas?

6 komentarzy

  1. Ryś

    No… ciekawa koncepcja pana Pountneya. Mazur wykonywany przez pajace i arlekinów. Proponuję reżyserowi wystawienie Carmen jako opery chińskiej. Dobrze, że choć muzyka była Moniuszki, bo mógł być jazz. No, ale trafiliśmy pod dachy wigwamów!

    • Dostrzegł Pan w mazurze tylko pajace i arlekinów. A było tam przecież coś więcej, choć z koncepcją Pountneya niekoniecznie trzeba się zgadzać. Jeśli już jednak ją oceniamy, nie można tego robić stronniczo. Mam natomiast wątpliwości, czy to, co usłyszeliśmy na premierze, było muzyką Moniuszki – i to już znacznie poważniejszy problem. Ale ponoć ma się ku lepszemu, w czym – jak sądzę – także zasługa Ewy Strusińskiej, która pomogła zespołom „poskładać” się na kolejnych przedstawieniach.

      • Ryś

        Może jestem starej daty, ale na operę chodzę (i pewnie nie ja jeden) właśnie ze względu na jej powtarzalność, żeby sobie tradycyjnie popłakać na arii Stefana (w marynarce i okularach…!) i przytupywać w trakcie mazura, na którym szlachta w kontuszach krzesała z parkietu skry, a nie oglądać stada kolorowych pajaców pląsających jak w jakimś francuskim variete. „Wszak Moniuszko wniósł podwaliny w rozwój opery narodowej… co, dobrze mówię…?” [„Dzięcioł” reż J. Gruza]

        • W takim razie spodziewam się, że równie zapalczywie stanie Pan w obronie pogwałconej czci Mozarta, Straussa i Wagnera przy okazji kolejnych premier w TW-ON. Serdeczności.

Skomentuj Kan Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *